Σπερματοληψία

Την ημέρα της ωοληψίας, ο σύντροφος θα πρέπει να δώσει δείγμα σπέρματος. Αυτό μπορεί να γίνει είτε στο  κέντρο εξωσωματικής σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, είτε στο σπίτι, αρκεί το δείγμα να μεταφερθεί στο εργαστήριο εντός μίας ώρας. Το δείγμα σπέρματος επεξεργάζεται στο εργαστήριο πριν να τοποθετηθεί μαζί με τα ωάρια προκειμένου να γίνει η γονιμοποίηση.

Σε περίπτωση που απουσιάζει ο σύντροφος την ημέρα της ωολυψίας και σε περιπτώσεις που είναι γνωστό από προηγούμενη ανάλυση ότι το σπέρμα είναι χαμηλό τότε θα πρέπει να υπάρχει κρυόσυντηρημένο δείγμα σπέρματος στο εργαστήριο, το οποίο και αποψύχεται την ημέρα της ωολυψίας για τη γονιμοποίηση. Ακόμα, θα πρέπει να προβλεφθεί κρυοσυντήρηση σπέρματος σε περίπτωση που, λόγω έντονου άγχους, ο σύντροφος δεν μπορεί να δώσει δείγμα σπέρματος την ημέρα της ωοληψίας.

Βιοψία όρχεως

Σε περίπτωση που δεν ανιχνεύονται καθόλου σπερματοζωάρια στο δείγμα σπέρματος (αζωοσπερμία), που τα σπερματοζωάρια έχουν πολύ αυξημένο ποσοστό διάσπασης του DNA (DNA fragmentation) ή είναι ακίνητα και δεν μπορεί έτσι να φανεί αν είναι ζωντανά, πλέον υπάρχει η μέθοδος της αναρρόφησης σπερματοζωαρίων κατευθείαν από τους όρχεις (testicular sperm aspiration - TESA) ή την επιδιδυμίδα (epididymal sperm aspiration - PESA). Υπάρχει επίσης και η μέθοδος της χειρουργικής εξαγωγής από τους όρχεις (testicular sperm extraction - TESE) και MESA (microsurgical epididymal sperm aspiration).

Η PESA έχει ως στόχο την αναρρόφηση υγρού από την επιδιδυμίδα (εκεί όπου αποθηκεύεται το σπέρμα, έτοιμο προς εκσπερμάτιση) και είναι κατάλληλη σε περιπτώσεις αποφρακτικής αζωοσπερμίας (όταν υπάρχει κάποιος ανατομικός λόγος που εμποδίζει την απελευθέρωση σπερματοζωαρίων στο σπέρμα). Η αναρρόφηση γίνεται με λεπτή βελόνα υπό τοπική νάρκωση και μέθη, έτσι ώστε ο άνδρας δεν αισθάνεται καθόλου πόνο. Αν η PESA αποτύχει, δηλαδή αν δεν ανιχνευθούν σπερματοζωάρια στο υγρό της επιδιδυμίδας, τότε μπορεί να εφαρμοστεί η TESA, δηλαδή αναρρόφηση ιστού κατευθείαν από τους όρχεις.

Εναλλακτικά προς τις τεχνικές με αναρρόφηση με τη χρήση λεπτής βελόνας, υπάρχουν και οι χειρουργικές τεχνικές, όπως η MESA ή η TESE, για τη συλλογή σπερματοζωαρίων από την επιδιδυμίδα ή τους όρχεις, αντίστοιχα. Και αυτές οι τεχνικές πραγματοποιούνται υπό τοπική νάρκωση και μέθη.

Στις περιπτώσεις αυτές, ο άνδρας χρειάζεται λίγες μέρες για ανάρρωση, αφού οι τεχνικές αυτές περιλαμβάνουν χειρουργικές τομές. Αυτές οι χειρουργικές τεχνικές πρέπει να γίνονται από έμπειρο και εξειδικευμένο ιατρό, έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα προσωρινής ή μόνιμης βλάβης στο αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως είναι η μόνη λύση.

Οι παραπάνω μέθοδοι συνδυάζονται άριστα με τη μικρο-γονιμοποίηση (ICSI), κατά την οποία απαιτείται μόνο ένα σπερματοζωάριο για τη γονιμοποίηση κάθε ωαρίου. Για τη μικρο-γονιμοποίηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμα και ανώριμα σπερματοζωάρια ή σπερματοζωάρια με χαμηλή κινητικότητα, γιατί δε χρειάζεται να κινηθούν προς το ωάριο για να το γονιμοποιήσουν.

Οι τεχνικές συλλογής σπέρματος από την επιδιδυμίδα ή τους όρχεις σε συνδυασμό με τη μικρο-γονιμοποίηση, έχουν εφαρμοστεί με άριστα αποτελέσματα και έχουν δώσει τη λύση σε περιπτώσεις σοβαρής ανδρικής υπογονιμότητας. Τα ποσοστά γονιμοποίησης και εγκυμοσύνης είναι πολύ καλά και είναι πάμπολλα τα μωρά σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα που έχουν γεννηθεί μετά από τέτοιες μεθοδους υπογονιμότητας.