Συμφύσεις

Πολλές φορές ακούμε αυτήν την λέξη και ο ήχος της προκαλεί ανησυχία. Τις έχουμε συνδέσει με απειλή και οι χειρουργοί την αναφέρουν συχνά στις συζητήσεις τους. Τι είναι όμως συμφύσεις?

Τα όργανα μέσα στο σώμα μας είναι ελεύθερα να κινούνται ανάμεσα στους ιστούς που τα περιβάλλουν. Η καρδιά πάλλεται ελεύθερα μέσα στην κοιλότητα της που ονομάζεται περικάρδιο, το έντερο κινείται κάνοντας περισταλτικές κινήσεις μέσα στην κοιλιά, κοκ. Η ελευθερία των οργάνων, μας επιτρέπει την φυσιολογική τους λειτουργία. Αν σκεφθούμε πως αν το μάτι μας κολλούσε στα τοιχώματα της κόγχης, ποιες θα ήταν οι συνέπειες για την όραση μας...;

Συμφύσεις είναι παθολογικά κολλήματα των οργάνων με τους περιβάλλοντες ιστούς που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα ήταν ελεύθερα.

Αρχικά, το σώμα έκανε συμφύσεις για να προστατευθεί από εξωτερικές απειλές. Αν για παράδειγμα στην αρχαιότητα ένας πολεμιστής δεχόταν ένα τραύμα στην κοιλιά, το εσωτερικό του σώματος περικύκλωνε το σημείο του τραύματος για να σταματήσει τα μικρόβια να μπουν στο εσωτερικό του οργανισμού. Αν μια σκωληκοειδής απόφυση έσπαγε από μόλυνση, το επίπλουν και εντερικές έλικες περιέζωναν το σημείο της ρήξης για να περιορίσουν την σήψη. Άρα, οι συμφύσεις αντιπροσωπεύουν έναν από τους αρχεγόνους μηχανισμούς άμυνας του ανθρώπινου σώματος.

Γιατί λοιπόν σήμερα από άμυνα και προστασία μετετράπησαν σε απειλή?

Αν σκεφθούμε, μέχρι τις αρχές του 20^ου αιώνα οι χειρουργικές επεμβάσεις ήταν σπάνιες και αυτές οι ελάχιστες γινόντουσαν μόνον όταν ο ασθενής απειλείτο άμεσα, για να σωθεί η ζωή του. Άρα, η πιθανότητα επανεγχείρησης του ίδιου αρρώστου ήταν μηδενική. Με το πέρασμα όμως των χρόνων και την πρόοδο της χειρουργικής αντισηψίας, της αναισθησία και των αντιβιοτικών, οι επεμβάσεις έγιναν ασφαλέστερες και οι ασθενείς πλέον υποβάλλονταν σε χειρουργεία για λιγότερο σοβαρούς λόγους.

Για παράδειγμα, η σκωληκοιειδεκτομή, η αφαίρεση μιας κύστης ωοθήκης και η αφαίρεση της χολής, μπορούσαν να γίνουν σε διαφορετικές στιγμές στην ίδια ασθενή. Άρχισαν λοιπόν οι χειρουργοί να διαπιστώνουν πως οι προηγούμενες επεμβάσεις άφηναν πίσω ‘κολλήματα’, δηλαδή συμφύσεις. Αυτό γινόταν όλο και πιο έντονο όσο μεγάλωνε η δυσκολία και η διάρκεια της προηγούμενης επέμβασης.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να πρέπει ο χειρουργός όχι μόνον να καθαρίσει το παρόν πρόβλημα αλλά να καθαρίσει αναγκαστικά και τις συμφύσεις που είχαν προκύψει από την προηγούμενη επέμβαση. Αυτό κάνει το χειρουργείο και πιο επίπονο για τον χειρουργό αλλά και πιο επικίνδυνο για τον άρρωστο. Όσο δε, τα χειρουργείο συσσωρεύονται, τόσο και το βάρος των συμφύσεων αυξάνεται.

Πρακτικά, τα προβλήματα που προκαλούν οι συμφύσεις είναι όπως ανέφερα δυσκολία στην επανεπέμβαση, μετεγχειρητικό πόνο, υπογονιμότητα και σε κάποιες περιπτώσεις εντερική  απόφραξη.

Άρα, το πρόβλημα των συμφύσεων, ενώ άρχισε από άμυνα και προστασία του οργανισμού, μας κατέληξε σε ανάθεμα και απειλή στην εποχή μας.

Τι κάνουμε λοιπόν για να μην συμβούν;

H ιατρική κοινότητα επενδύει τεράστια κονδύλια για την πρόληψη δημιουργίας συμφύσεων. Η ανακάλυψη του φαρμάκου που θα προστατεύει από αυτή τη μάστιγα έχει πάρει διαστάσεις 'Φιλοσοφικής λίθου'! Τα τελευταία χρόνια έχουμε δοκιμάσει διάφορες αντισυμφητικές ουσίες χωρίς όμως μέχρι στιγμής θεαματικά αποτελέσματα. Άρα, η μόνη λύση που θεωρώ ιδανική μέχρι την ανακάλυψη του απόλυτου αντισυμφητικού φαρμάκου είναι η ίδια η χειρουργική τεχνική που εφαρμόζουμε στο ανθρώπινο σώμα.

Μια είναι όμως η μεγαλύτερη πρόοδος που έχει πετύχει η ιατρική κοινότητα τα τελευταία 30 χρόνια για την προστασία από συμφύσεις. Και αυτή είναι η Ενδοσκοπική ή Λαπαροσκοπική χειρουργική! Η μέθοδος αυτή ουσιαστικά μειώνει στο ελάχιστο την ανθρώπινη παρεμβολή στο εσωτερικό του οργανισμού. Τέλος χέρια μέσα στο σώμα, τέλος μεγάλες γάζες και χοντρά εργαλεία, τέλος οι μεγάλες απώλειες αίματος, τέλος τα πολλά ράμματα που αποτελούν ξένο σώμα για τον οργανισμό και ολοκληρώνοντας, πολύ λιγότερα μικρόβια στο σώμα. Η λαπαροσκοπική χειρουργική επιτρέπει, λόγω του ελάχιστου τραύματος -εξ ούτε και ο όρος 'ελάχιστα παρεμβατική χειρουργική'- να διατηρεί ο οργανισμός ακέραια την ανοσολογική του αντίσταση άρα λιγότερη νοσηρότητα κατά την διάρκεια της ανάρρωσης.

Η λαπαροσκοπική χειρουργική θεωρώ ότι μετά την ανακάλυψη της αναισθησίας, της αντισηψίας και των αντιβιοτικών, είναι η τετάρτη μεγάλη τεχνολογική επανάσταση στην χειρουργική! Και αυτό το οφείλουμε εξολοκλήρου στην πρόοδο της βιοτεχνολογίας.

Ολοκληρώνοντας, η σημασία των συμφύσεων είναι τεράστια στην φυσιολογική ανάρρωση του οργανισμού και η έρευνα συνεχίζεται και θα συνεχίζεται. Έως ότου όμως βρεθεί το απόλυτο αντισυμφητικό φάρμακο, οι δυο θεμελιώδεις αρχές για να προστατεύουμε το σώμα είναι α) τρυφερή διαχείριση των ιστών του σώματος, αυτό που ονομάζουμε 'μικροχειρουργική' και β) ενδοσκοπική η λαπαροσκοπική χειρουργική που ουσιαστικά συνενώνει όλα τα ανωτέρω σε μια και μοναδική παρεμβατική τεχνική.